Nele Van Dessel

1. Ik groeide op in/bij...

De oudere generatie op de Hei zal mij kennen als ‘een kleindochter van Stans Verbist’. Ik groeide op in de Heidestraat 17, naast dokter Coenen. Dochter van Magda en Ludo, en oudste zus van Karen en Lise. Ik ging naar de lagere school op  de Hei en het middelbaar in Berlaar. Vanaf mijn 15 jaar was ik lid van de chiro. Ik stond 4 jaar in leiding: voor de speelclub (samen met de interviewer), kwiks en tiptiens. Ik zat ook in de muziekschool, en speelde piano en mandoline. Ik ben al jaren aan het denken dat ik die piano eens terug wil vast nemen, maar dat komt er niet van.. In Leuven studeerde ik voor bio-ingenieur en schreef mijn thesis over T-cel leukemie. Daar begon het verhaal dat me naar de VS zou leiden.

2. Ik vertrok ...

Nadat ik in 2007 afstudeerde als bio-ingenieur, doctoreerde ik in Leuven nog 5 jaar verder. Ik deed onderzoek naar epigenetica en kanker. Ik werkte tijdens mijn doctoraatsonderzoek met een proteine dat een belangrijke rol speelde bij de ontwikkeling van kanker, maar tot mijn grote frustratie kon ik daar niets mee doen, omdat er momenteel geen manier bestond om de werking van dit proteine te blokkeren. Toen mijn doctoraat op zijn einde liep schreef ik brieven naar verschillende onderzoeksinstellingen. Ik had geen gezin, geen lief, geen verantwoordelijkheden die me hier hielden.. en daardoor schrijf je niet alleen naar de ‘realistische opties dicht bij huis’, maar ga je ook wat dromen. Ik was 2 jaar voor het afstuderen al artikels beginnen lezen over het gebruik van Salmonella in kankerbehandeling. Wat men daarbij doet, is salmonellabacteriën gebruiken als kleine ‘robotjes’, die groeien dan in tumoren en leveren vervolgens medicijnen af in de tumorcel en nergens anders. Ik zag hier een manier in om toch te werken met mijn ‘moeilijk te bereiken’ proteïne, maar iedereen dacht dat ik gek was, inclusief mijn doctoraatspromotor.

Toen ik las over het onderzoek aan de University of Massachusetts, Amherst wist ik dat dat het onderzoek was dat ik écht wilde doen. Ik trok mijn stoute schoenen aan en schreef ook hen aan en ... ik kreeg als antwoord dat ‘als ik ergens onderzoeksgeld kon vinden, ik mocht komen’. Ik ben er toen in geslaagd om fondsen voor een jaar te krijgen, om dan op mijn 28ste naar de VS te vertrekken. Op 29 augustus, 10 dagen na mijn verjaardag. Intussen werkt de technologie maar ... met een ander proteïne dan dat van mijn doctoraat. Dat gaat wel vaker zo in onderzoek. We hebben nu een kleine biotech startup opgericht die 3 mensen voltijds in dienst heeft, en waarvan ik de CEO ben. We hebben tot nu toe 2 miljoen dollar in investeringen sinds januari.

„Je legt een traject van 8-9 jaar af om tot een effectief medicijn te komen“

Hoe ver we dan staan met ons medicijn? Op dit moment zitten we in de ‘preklinische fase’, waarbij ze testen of het veilig is en hoeveel effect het heeft op verschillende type tumoren. Binnen 2 à 3 jaar gaan we dan naar de FDA (Food and Drug Administration) om een goedkeuring te krijgen om met de klinische testen in het ziekenhuis te beginnen. Hopelijk binnen 7-8 jaar kan het dan goedgekeurd worden voor gebruik bij patiënten over heel de wereld. Pas op: in elke fase kan het misgaan. Bij het begin van zo’n traject is de kans dat je éffectief komt tot een medicijn dat op de markt komt, maar 2%. Intussen is die gestegen tot 5%. Vooral de stap ‘van muis naar mens’ is een hele grote. Nu ik CEO ben, zit ik voor het eerst sinds jaren niet meer de ganse dag in het labo, maar moet ik me toeleggen op het zoeken van middelen. Voor de Coronacrisis bestond een groot deel van mijn job uit netwerken, nu kan dat niet meer en ben ik veel bezig met het schrijven van beursaanvragen.

Met de Coronacrisis is het even heel spannend geweest. Ik dacht dat we het niet gingen halen, maar we hebben vorig jaar 1,3 miljoen dollar in investeringen binnen gekregen, dus we zitten weer goed. Op persoonlijk vlak zijn mijn partner en ik het levend cliché (lacht): net op het moment dat ik dacht aan terugkeren naar Belgie, ben ik een koppel geworden met de professor met wie ik samen werk, en die 12 jaar ouder is dan ik. Hij was gescheiden en heeft 4 kinderen, tussen 6 en 14 jaar. Ik moet eerlijk toegeven, plusmama worden was niet iets wat ik mezelf ooit zag doen, maar ik zie ze allevier doodgraag.

3. Het leven in mijn deel van de wereld is ...

Het eerste jaar had ik het heel moeilijk. Iedereen denkt hier in de VS dat je dezelfde cultuur hebt omdat je Westers bent, maar dat is niet zo, er zijn heel wat verschillen. Er zijn hier heel wat minderheden die we in Vlaanderen niet kennen, en sommige zaken liggen veel gevoeliger. Zo is het voor Europeanen heel moeilijk om te beseffen hoe ‘diep’ de situatie zit ten aanzien van de Afro-Amerikanen. De traditie die in Vlaanderen bestaat rond ‘zwarte Piet’, dat krijgt je hier niet uitgelegd. Er is hier dan ook natuurlijk heel wat gebeurd: de erfenis van de slavernij is niet ver weg, en geregeld worden mensen op straat doodgeschoten tijdens politiecontroles. Het is echter niet alleen raciaal, als je iemand hier een “Marina” zou noemen zoals we op de Hei wel eens deden, zien ze dat hier als een negatieve kijk op latino’s, terwijl wij Spanjaarden niet als een minderheid beschouwen.

„De lagere school kost hier zo’n €20 000 per jaar per kind“

Ik leef in Western Massachusetts, echt in de velden. De universitaire omgeving is heel blank, in de grote steden in de buurt wonen er heel wat mensen van Mexicaanse origine. Maar even goed zijn er hier boeren van Poolse origine: zeer katholiek en anti-abortus. De eerste jaren heb ik hier in een armere en dus meer gemengde buurt gewoond die bekend stond als gevaarlijk. We hoorden er soms wel geweerschoten, maar ik heb er graag gewoond. De mensen waren er heel vriendelijk, je werd altijd uit de nood geholpen en iedereen sprak je aan. Op zondag speelde er heel de dag muziek buiten en was iedereen op straat.

Verder heeft het even geduurd voor ik in de VS echte vrienden heb kunnen maken. Vriendschap is hier iets heel anders: men zegt altijd “Hi, how are you?’, maar eigenlijk wil niemand weten hoe het met je gaat. Iedereen zegt ook ‘we zullen eens een koffie gaan drinken’ , maar ook dat is maar een beleefdheidsuitdrukking. Ook moet je hier echt durven opkomen voor jezelf. Als je vindt dat je niet eerlijk behandeld wordt: “Speak up”. Wij zijn dat als Vlamingen niet altijd gewoon, en sommigen vinden het al lastig om iets te zeggen als je 5 euro wisselgeld te weinig terugkreeg. Hier is iedereen heel mondig.

Het patriotisme is hier ook enorm aanwezig. Bij een voetbalwedstrijd tussen 14-jarigen wordt hier voor de start het volkslied gespeeld, en dan gaat iedereen rechtstaan met zijn hand op het hart. Of je als immigrant snel ‘tot de club’ behoort..? Dat hangt toch wat af van je herkomst denk/vrees ik..

Politiek waren de jaren onder Trump echt erg. In academische milieus zijn er wel erg weinig Trump-supporters, en Boston – de grootste stad van onze staat, is heel liberaal (Niet zoals het Belgische liberaal, hier betekent dat dat ze eerder socialistische idealen hebben). Veel mensen dragen hier bv. een mondmasker, en daardoor doet de staat het ook goed in de Covid-cijfers. Toch wonen er hier in de buurt ook wel wat Trumpsupporters. Grappig ook: er is hier een grote rivier in de buurt (de Connecticut) en mensen met een ‘power boat met grote motor’ zijn vaak Trump supporters, mensen met een zeilboot zijn vaker lid van de democratische partij. Er zijn hier ook heuse bootparades voor Trump georganiseerd.

4. Wat ik vaak/nooit mis is ...

Het is al even geleden dat ik op de Hei ben geraakt. Normaal kom ik één keer per jaar. In oktober 2019 ben ik voor het laatst geweest en normaal ging ik er nu zijn met de geboorte van Wies, maar Corona heeft stokken in de wielen gestoken. Wat ik mis? De familie natuurlijk, met toch een speciale vermelding voor ons moemoe, omdat ik weet dat ze dit gaat lezen Een bakker en beenhouwer kennen ze hier niet. Ofwel ga je naar een supermarkt waar de kwaliteit slecht is, wil je iets beter dan kom je terecht in dure zaken waar men ‘Franse patisserie’ verkoopt. Een lekker pistoleeke me kaas? Pistolekes kennen ze hier niet, enkel harde zuurdesembroodjes. Ook mosselen, een lekkere kaaskroket,… zie je hier niet. Deftig eten, iets wat je bij ons overal aan een redelijke prijs kan krijgen, is hier echt een luxe. Sommige dingen leer je na een tijd zelf maken, zo ben ik (en de kinderen) best tevreden van mijn Luikse (suiker)wafels.

Op sommige vlakken weten de mensen in Vlaanderen echt niet hoe goed ze het hebben, iedereen zou eens een half haar in de VS moeten wonen om dat te ervaren. Ons mama heeft altijd geklaagd over hoeveel belastingen je in België wel niet betaalt (en ik vermoed dat ze zeker niet de enige is). Tot ze zag wat je daarvoor terugkrijgt in vergelijking met hier. Denk maar aan onze pensioenen, de gezondheidszorg en het onderwijs, die spotgoedkoop zijn in vergelijking met wat je hier betaalt.

Mijn werkneemster op het bedrijf is een studieschuld van 100.000 dollar aan het afbetalen, en daar gaat ze de komende 20 jaar mee bezig zijn. En als je hier een echte tegenslag hebt, stel dat je kanker krijgt en jaren lang een dure behandeling moet volgen, dan verlies je alles. En zal de overheid je pas helpen nadat je eerst àl je eigen centen hebt uitgegeven. Je betaalt in de VS dan wel maar 30% belastingen, maar in vergelijking heb je in België veel meer kansen. Mijn ouders hebben heel normale jobs, en toch hebben ze mij en mijn zussen hogere studies kunnen laten afronden. Hier zou dat veel moeilijker geweest zijn, met hoge studieschulden. Het is hier moeilijk om te ontsnappen aan kansarmoede. Zo krijgt een school in een arme buurt, minder geld voor zijn werking dan een school in een rijke buurt. Waarom? Omdat de school betaald wordt vanuit de belastinginkomsten uit de wijken errond.

Zelf verdien ik een 4000 dollar per maand, deels in aandelen. Dat lijkt veel geld, maar met 4 kinderen die naar de unief willen gaan, kijk je toch al wel snel tegen een kost van 600.000-800.000 dollar. De ziekteverzekering kost hier ook stukken van mensen (om je een idee te geven, een basisverzekering zoals ik heb, is 380 dollar per maand) en die betaalt dan nog niet voor alles. Het is daar dus zo slecht niet in België… natuurlijk zijn er zaken die beter kunnen in België, denk maar aan al die regeringen: dat is wat belachelijk. (lacht) Wat is er dan weer leuk, of beter aan de VS? Wel, een bedrijf opstarten is hier heel makkelijk. Er komt weinig papierwerk bij kijken, en de flexibiliteit is veel groter dan in België.

Wat ik ook prachtig vind, is de natuur hier. We wonen in een omgeving waar er niet zo veel bebouwd is en je kan hier heel wat wilde dieren zien passeren. We hebben al verschillende keren vossen in onze achtertuin op bezoek gehad, en ook coyotes lopen hier rond. Op 8 jaar tijd heb ik toch ook al een keer of 2-3 een bruine beer zien passeren (eentje in de buurt hier, die wandelde gewoon over straat). De seizoenen zijn hier erg uitgesproken: in de winter kan er tot 30-40 centimeter sneeuw liggen, terwijl het in de zomer 35 graden wordt. Het onweert dan ook geregeld.

5. Ik kom terug naar de Hei als ...

Goh, ik ben hier natuurlijk enorm gesetteld. Intussen is mijn aanvraag voor een verblijfsvergunning (Green Card) ook aan het lopen, en we hopen dat we daar snel van horen. Momenteel heb ik een zogenaamd ‘Einstein-visa’ voor personen met special abilities. Fun fact: hetzelfde soort visa waar Melania Trump (als supermodel) ooit de VS mee ‘binnen geraakte’.

Het zou ook heel moeilijk zijn voor ons gezin om permanent naar België te komen sinds mijn partner hier professor is en de kinderen half de tijd bij ons zijn. Mijn partner Neil is een Brits-Amerikaan, en noch hij noch zijn kinderen spreken Nederlands. 95% van de tijd gebeurt hier alles in het Engels, hoewel ik nog wel dagelijks naar ‘Thuis’ kijk! (lacht) Er zijn hier al wel wat Vlaamse tradities ingeslopen, zoals wafels en rijstpap. Ik moet ook ’s avonds voor de bedtijd van de jongste dochter Annie het avondlied zingen. Dat wiegt haar meteen in slaap.

De kinderen zijn wel al eens in het Verenigd Koninkrijk geweest. Hun grootmoeder is een echte Britse: christmas cake, christmas pudding en crackers. Dus ik zie ons dus nog niet meteen terug verhuizen. Wat ik wél graag doe… is Heikantenaars hier ontvangen! (lacht) Ze kunnen dan genieten van het echt Amerikaanse leven op het platteland.